Çelik, demir ve karbondan üretilen bir alaşımdır. Alaşım için karbon kullanılıyor olsa da içeriğinde farklı elementler de yer almaktadır.
Alaşımda farklı elementler de bulunurken bu elementlerin oranı çelik kalitesinde etkili olur. Bunun yanı sıra çeliğin iç yapısı ve kimyasal bileşimi çeliğe farklı özellikler kazandırabilmektedir. Çeliğe farklı özellikler kazandırılması istendiğinde alaşımın içerisine bazı elementler katılabilmektedir. Bunun yanı sıra çeşitli işlemler ile çeliğin iç yapısında da değişimler meydana getirmek mümkün olur.
Çeliğin üretim aşamasında kullanılan hammaddeler sebebiyle bünyesinde fosfor, manganez, silisyum ve kükürt bulunmaktadır. Bunlara ek olarak belirli özellikler kazandırılması için kullanılan elementler genelde crom ve nikeldir.
Çeliğin üretimi iki farklı şekilde olmaktadır. Demir cevherinden üretilebilen çeliğin aynı zamanda hurdadan elde edilenide vardır. Sıvı halde olan çekil belirli kalıplara dökülür. Bu döküm işlemi ile birlikte kütük, ingot ya da blum şeklini almaktadır.
Çelik Pazarları
Üretimi yapan ülkeler ürünlerin satılabilmesi için ihracat pazarı arayışında olmaktadır. Sürekli olarak çeliğe ihtiyacı olan, çeliğin ithalat ve ihracatını yapan ülkeler bulunur. Bu ülkeler sürekli bir alım-satım işlemi olduğundan tam anlamıyla bir çelik pazaradır. Değerli bir yatırım mevduatı olan çeliğin tüm dünyada devasa bir pazarı bulunmaktadır.
Dünya üzerindeki çeliğin aktif pazarları,
- Çin,
- Amerika,
- Hindistan,
- Türkiye,
- Amerika kıtası,
- AB,
- Uzakdoğu,
- BDT, olarak sıralanabilmektedir.
Dünyanın en büyük ekonomilerine sahip olan Çin ve Amerika çelik pazarında başrolü oynamaktadır. Sürekli olarak nüfusunda artış yaşanan Hindistan da çelik ihtiyacının devamlı olarak olduğu ülkeler arasında yer alır. Gelişmekte olan ülkelerde arasında en genç nüfuslardan bir tanesine sahip olan ülkemiz de çeliğin pazarının önemli adresleri arasında yer almaktadır.
Pazarlarda sürekli olarak alım ve satım işlemleri gerçekleşir. Bu işlemlerde çelik tek bir form içerisinde satışa sunulmamaktadır. Çok sayıda farklı çelik ürün yer alırken bunların tamamı pazarda değerlidir. Talep edilen miktarlar birbirinden farklı olsa da tamamına belirli seviyede talep olduğu söylenebilir.
Çelik Ürünler
Pazarda ithalat ve ihracatı yapılan çelik ürünler yer almaktadır. Ülkeler bu ürünlerin tamamına farklı miktarlarda ihtiyaç duyarlar.
Hurda
Dünyada çeliğin en yoğun biçimde elde edildiği ürün hurdadır. Her zaman pazarda çok büyük bir dilime sahip olan bir ürünüdür.
Demir Cevheri
Çeliğin direkt olarak demir madenlerinden elde edilmesiyle ortaya çıkan üründür. Çeliğin elde edilmesindeki ikinci seçenek olduğundan son derece değerlidir.
Kütüp-Slab
Sıvı haldeki demirin belirli kalıplara dökülerek oluşturduğu çelik ürünleridir. Diğer tüm çelik ürünlerinde olduğu gibi kütük ve slaba da talep oldukça fazladır.
İnşaat Demiri
Çeliğin en değerli hallerinden bir tanesi olarak inşaat demirleri gösterilebilir. Türkiye sürekli olarak ihtiyaç duyan ülkeler arasında yer alır ve inşaat demiri pazarında önemli bir yere sahiptir.
Filmaşin
Çeliğin özel bir şekilde üretilip kangal şeklinde sarıldığı formdur. İnşaatlarda etriye ya da çiroz gibi elemanlarda kullanılabilirken çivi ya da somun gibi malzemelerin üretiminde kullanılmaktadır.
Sıcak, Soğuk ve Kaplamalı Sac
Çeliğin levha haline getirilmiş formu sac olarak isimlendirilmektedir. Haddelenme şekline göre soğuk, sıcak ya da kaplamalı olarak sınıflandırılmaktadır.
Boru
Çelik ürünlerin sonuncusu borulardır. Çelik borular birçok farklı sektörde kullanılan ürünlerdir. Otomotiv sektöründe çok yoğun bir biçimde tercih edilir.
Bugün Türkiye’de 24 elektrik ark ocaklı(EAO), 7 indüksiyon ocaklı ve 3 bazik oksijen fırınlı çelik fabrikası bulunmaktadır. 2019 yılında dünya çapında çelik üretimi, 2018 yılına kıyasla % 3,4 artışla 1,9 milyar tona yükselmiştir. Türkiye çelik üretimi ise 2019’da % 9,6 oranında azalarak 33,7 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
